Có những con đường không bao giờ được vẽ sẵn từ đầu. Người ta vẫn thường nghĩ rằng làm chủ doanh nghiệp là một ước mơ lớn, là một mục tiêu cao quý, là một đích đến rõ ràng nào đó. Nhưng với tôi, nó giống một khúc quanh bất ngờ của cuộc đời nhiều hơn. Một khúc quanh mà khi đi đến rồi nhìn lại, tôi vừa mỉm cười, vừa thở dài, vừa thấy biết ơn, vừa thấy… đúng là số phận đưa đẩy.

Tôi học tài chính – kế toán. Một ngành học mà ngay từ những năm đầu tiên, bản thân tôi cũng chẳng nghĩ rằng nó sẽ liên quan gì đến… bê tông, cốt thép, bản vẽ hay những công trường ồn ã. Và càng không bao giờ nghĩ có một ngày mình sẽ đứng giữa nắng gió, nói chuyện với thợ hồ, đội trưởng, kỹ sư hay chủ đầu tư với tư cách là… chủ một công ty xây dựng.

Nhưng đời là vậy. Những điều ta nghĩ là “không bao giờ” đôi khi lại trở thành “đúng rồi đó”.

1. Bước ngoặt từ con số sang công trường

Những năm đầu đi làm, tôi giống như bao bạn bè cùng khóa: cặm cụi với chứng từ, hóa đơn, bảng kê, sổ sách. Công việc kế toán xây dựng ở công trình thủy điện năm 2010 là điểm bắt đầu. Khi ấy, tôi chưa biết rằng những ngày tháng đứng giữa một dự án xa xôi, quan sát từng công đoạn, trò chuyện với kỹ sư, lắng nghe những câu chuyện vất vả của đội thi công… lại gieo vào lòng mình một mầm mống khác – một cảm giác thuộc về nơi này.

Nhưng phải nhiều năm sau tôi mới đủ dũng khí để thừa nhận rằng:
Tôi thích xây dựng.
Thích nhìn một thứ gì đó hình thành từ đất trống.
Thích cảm giác đứng trước một công trình hoàn thiện và thấy: “À, mình cũng có góp một phần trong đó.”

Tuy nhiên, từ thích đến làm chủ một công ty xây dựng là cả một câu chuyện dài, mà phần đầu tiên của câu chuyện ấy là… loay hoay.

2. Sự thiếu hụt lớn nhất của một người “dân kế toán”

Nếu bạn học xây dựng, bạn có thể đi thi công, đi giám sát, đi thiết kế. Còn nếu bạn học kế toán, bạn có thể làm tài chính, làm báo cáo, làm thủ tục. Hai mảng này… chẳng liên quan gì đến nhau.

Khi bắt đầu con đường làm chủ, tôi mới thực sự thấy rõ khoảng trống lớn nhất của mình:
Không có chuyên môn kỹ thuật.

Không biết đọc bản vẽ một cách sâu – chỉ biết mức cơ bản.
Không phân biệt được đâu là một giải pháp tốt, đâu là một cách làm tạm bợ.
Không đủ trải nghiệm thực địa để đưa ra quyết định nhanh.
Không tự tin khi đứng trước thầu phụ, kỹ sư hay giám sát.
Thậm chí lúc đầu, ngay cả tiếng lóng công trường tôi cũng… không hiểu.

Và điều khó nhất không phải là không biết.
Điều khó nhất là biết mình không biết, nhưng vẫn phải đứng ra gánh trách nhiệm cuối cùng.

Có những ngày, đọc một bản hồ sơ thiết kế mà tôi phải hỏi… ba người khác nhau. Mỗi người giải thích theo một kiểu. Đến lúc tổng hợp lại, tôi vẫn không nắm được trọn vẹn như một kỹ sư được đào tạo bài bản.

Có những lúc đi nghiệm thu, thợ nói “cốt thép này bị xô”, “đìa”, “hở lớp bảo vệ”, “ống chờ lệch tim” – tôi lặng người ba giây để hiểu xem họ đang nói gì. Xong lại gật đầu ra vẻ “đúng rồi, tôi biết mà”.

Thế giới của công trường có ngôn ngữ riêng.
Và tôi – một người học kế toán – phải học lại như một đứa trẻ vỡ lòng.

3. Tự ti – nỗi sợ âm thầm mà ít ai nói

Ban đầu, tôi sợ nhất là… bị đánh giá.

Sợ kỹ sư nhìn mình như một ông chủ “tay ngang”.
Sợ thợ nghĩ mình nói toàn lý thuyết sách vở.
Sợ đối tác nghi ngờ năng lực.
Sợ chính bản thân thấy mình không xứng đáng ngồi ở vị trí đang ngồi.

Tự ti là cảm giác không ai thấy nhưng bản thân mình thì cảm nhận rõ ràng nhất.

Tôi nhớ nhiều buổi họp với chủ đầu tư, khi họ bàn về giải pháp kỹ thuật, tôi chỉ dám nghe và gật. Khi cần hỏi lại, tôi hỏi rất thận trọng, sợ lộ ra rằng mình không rành.

Nhưng rồi tôi nhận ra:
Không ai biết tất cả mọi thứ.
Và nếu cứ ôm nỗi tự ti đó, tôi sẽ mãi là cái bóng của chính mình.

Sự trưởng thành đến khi tôi hiểu rằng việc tôi không phải kỹ sư không phải là điểm yếu. Nó chỉ là điều kiện để tôi học thêm, lắng nghe nhiều hơn và xây dựng đội ngũ tốt hơn.

Và điều quan trọng nhất:
Tôi không làm nghề xây dựng bằng cái tôi của một kỹ sư.
Tôi làm bằng tư duy của một người làm quản trị.

4. Khó khăn nhất – lại không phải kỹ thuật

Điều nghịch lý là:
Khi đã đi một đoạn đường đủ dài, tôi mới hiểu rằng cái khó nhất trong ngành xây dựng… không phải kỹ thuật, mà là quản lý con người.

Kỹ thuật có thể học, đọc, hỏi, trải nghiệm rồi sẽ hiểu.
Nhưng con người thì mỗi người một kiểu, mỗi người một tính.

Tôi đã từng nghĩ nhân sự trong xây dựng chắc cũng giống những ngành khác. Nhưng không. Con người công trường có cái chất rất riêng: thẳng thắn, nóng tính, tự trọng cao, dễ mệt mỏi, nhiều áp lực, và đôi khi rất cảm tính.

Điều khó là quản trị đội ngũ sao cho họ cảm thấy được tôn trọng nhưng vẫn có kỷ luật.
Khó nữa là giữ cho họ nhiệt huyết trong một môi trường nắng gió khắc nghiệt.
Khó hơn cả là giúp họ tin vào con đường mà công ty đang đi – trong khi bản thân tôi cũng có lúc còn loay hoay.

Nhiều hôm, tôi phải làm “nhà tâm lý học” hơn là làm sếp.
Giảng hòa giữa đội kỹ thuật và thầu phụ.
Giải thích cho chủ đầu tư vì sao công trường trễ tiến độ.
Thuyết phục đội thi công quay lại khi họ… giận dỗi hay mệt mỏi.

Có lúc mệt đến nỗi tôi tự hỏi:
“Mình học tài chính kế toán cơ mà, sao giờ lại đi giải quyết chuyện giống… thầy giáo chủ nhiệm lớp vậy?”

Nhưng rồi tôi hiểu:
Ngành nào cũng là câu chuyện về con người.
Chỉ là xây dựng phơi bày điều đó rõ hơn.

5. Học lại từ đầu – nhưng theo cách của một người làm chủ

Một người học kỹ sư có thể bắt đầu từ bản vẽ.
Còn tôi – người học kế toán – phải bắt đầu từ… trải nghiệm thực tế.

Tôi đi công trường nhiều hơn.
Đứng quan sát nhiều hơn.
Hỏi nhiều hơn.
Nhận sai nhiều hơn.
Chấp nhận làm những việc không phải của “ông chủ”.

Tôi dành hàng đêm xem video về kỹ thuật, đọc tiêu chuẩn, xem bản vẽ các công trình tương tự. Không phải để trở thành kỹ sư, mà để hiểu đủ để đưa ra quyết định đúng.

Thêm vào đó, tôi đem những lợi thế của dân kế toán vào doanh nghiệp:

– Quản lý tài chính bài bản hơn.
– Dòng tiền được kiểm soát chặt.
– Hợp đồng rõ ràng, chắc chắn.
– Chi phí minh bạch.
– Làm việc với chủ đầu tư chuyên nghiệp hơn.

Và dần dần, tôi thấy sự bù trừ giữa hai thế giới này thật ra lại rất hợp lý.
Tài chính giúp tôi giữ doanh nghiệp an toàn.
Kỹ thuật – nhờ đội ngũ – giúp doanh nghiệp vận hành tốt.

Tôi không cần phải biết tất cả. Tôi chỉ cần đủ hiểu để dẫn dắt.

6. Khoảnh khắc nhận ra rằng mình đã khác trước

Có một lần, trong buổi nghiệm thu, chủ đầu tư hỏi về giải pháp xử lý nền đất yếu ở một hạng mục. Lúc đó, thay vì lúng túng hay quay sang nhìn kỹ sư, tôi bình tĩnh giải thích nguyên nhân, phương án và các bước thực hiện.

Sau buổi đó, kỹ sư của tôi quay sang nói:
“Anh dạo này nói chuyện kỹ thuật chắc quá, em không phải đỡ nữa.”

Tôi cười.
Không phải vì mình giỏi.
Mà vì mình đã vượt qua được những ngày tự ti, bối rối, lo sợ.

Một lần khác, khi công trình hoàn thiện bàn giao, chủ nhà nói:
“Anh làm xây dựng mà kiểu gì cũng có chất… kế toán. Thấy đâu cũng gọn gàng, ngăn nắp, rõ ràng.”

Tôi bật cười.
Hóa ra cái nền tảng tưởng như “không liên quan” lại tạo ra điều khác biệt cho chính tôi.

7. Nhìn lại: Khó khăn nhiều, nhưng may mắn cũng nhiều

Nếu có ai đó hỏi tôi:
Đâu là khó khăn lớn nhất của một người học tài chính kế toán khi trở thành chủ công ty xây dựng?

Tôi sẽ nói:
Không phải kỹ thuật, không phải kiến thức, mà là bản thân mình.

Vượt qua nỗi sợ thiếu chuyên môn.
Vượt qua áp lực bị đánh giá.
Vượt qua sự tự ti khi làm trái ngành.
Vượt qua những lúc muốn bỏ cuộc.
Và vượt qua chính giới hạn của suy nghĩ ngày xưa:
“Tôi chỉ phù hợp với bàn giấy.”

Nhưng may mắn mà cuộc đời cho tôi cũng nhiều:

May mắn gặp đúng người dẫn dắt.
May mắn có những anh em kỹ thuật tận tâm.
May mắn có khách hàng tin tưởng giao những công trình đầu tiên.
May mắn được thất bại vừa đủ để biết mình phải thay đổi.
Và may mắn lớn nhất là:
Tôi tìm thấy một con đường mà mình có thể gắn bó lâu dài.

8. Kết lại: Tôi không phải kỹ sư, nhưng tôi làm xây dựng bằng cả trái tim

Đến hôm nay, khi nhìn lại, tôi không còn đặt câu hỏi:
“Tại sao một người học kế toán lại đi làm xây dựng?”
mà chuyển sang câu hỏi khác:
“Điều gì đã giữ tôi lại với ngành này?”

Có lẽ vì xây dựng là một nghề cho người ta cảm giác rõ ràng về sự tạo dựng. Về việc nhìn thấy kết quả của lao động bằng mắt, bằng tay, bằng mùi của xi măng còn chưa kịp khô.

Có lẽ vì ngành này giúp tôi gặp được những người chân chất, thẳng thắn và đôi khi bộc trực đến đáng yêu.

Có lẽ vì mỗi công trình hoàn thiện là một phần của đời sống ai đó – và mình có may mắn góp một viên gạch vào hạnh phúc của họ.

Hoặc có thể đơn giản là…
Tôi sinh ra để làm nghề này, dù đi đường vòng.

---

Nếu bạn cũng đang đi trái ngành, hoặc đang đứng trước khúc quanh của cuộc đời, hãy tin rằng:
Không có kiến thức nào là vô nghĩa.
Không có quá khứ nào là thừa.
Mọi thứ bạn từng học, từng trải, từng vấp – đều sẽ trở thành lợi thế khi bạn đi đúng con đường dành cho mình.

Còn tôi, một người học tài chính – kế toán đi làm chủ công ty xây dựng, chỉ muốn nói một câu duy nhất:

Đi đường vòng không sai.
Miễn là cuối cùng bạn tìm thấy nơi mình thuộc về.

---

Cường LV